Het is alweer december. De gezelligste maand van het jaar! Voor veel werknemers ook een fijne maand vanwege de wat kortere werkweken. Maar wat als jouw vaste vrije dag op maandag valt, terwijl dat een officiële feestdag is (bijvoorbeeld Tweede Kerstdag)? Heb je dan recht op compensatie van die vrije dag? In deze blog bespreek ik deze vraag.

Wat zegt de wet?

Volgens de wet mag een werkgever geen onderscheid maken tussen werknemers op grond van een verschil in arbeidsduur. Dit betekent dus dat de werkgever zowel fulltimers als parttimers gelijk moet behandelen. Een onderscheid naar rato van de arbeidsduur is wel toegestaan. Het is immers logisch dat iemand die 4 dagen werkt minder krijgt dan iemand die 5 dagen werkt. Maar fulltimers profiteren meer van de vrije feestdagen dan parttimers die bijvoorbeeld op maandag hun vaste vrije dag hebben. Dit zou je kunnen zien als een onderscheid op grond van verschil in arbeidsduur. De wet zegt over deze specifieke situatie echter niks.

Wat zegt de rechtspraak?

Ook in de rechtspraak is nog niet definitief beslist of een parttimer gecompenseerd moet worden voor een officiële feestdag die precies valt op zijn of haar vrije dag. Het College voor de Rechten van de Mens heeft wel een oordeel gegeven over deze kwestie. In september van dit jaar deed het College uitspraak in een zaak die was aangespannen door een werkneemster van Holland Food Service Vers-Panklaar B.V. Deze werkneemster werkte van dinsdag tot en met vrijdag en had dus op maandag haar vaste vrije dag. Omdat de meeste feestdagen verhoudingsgewijs op een maandag vallen, profiteerden haar collega’s meer van deze feestdagen dan de werkneemster. De werkneemster heeft daarom compensatie aan haar werkgever gevraagd. De werkgever heeft dit geweigerd, omdat de werkneemster er zelf voor heeft gekozen om op maandag niet te werken. De werkneemster klaagt haar werkgever daarom aan voor discriminatie op grond van arbeidsduur.

Het College voor de Rechten van de Mens heeft in 2011, 2012 en 2021 al bepaald dat de officiële feestdagen die op maandag vallen, voor parttime medewerkers tot een nadeel kan leiden. Ook in deze zaak van afgelopen september kwam het College tot die conclusie. Het is aan de werkgever om hier rekening mee te houden en ervoor te zorgen dat parttimers net zoveel profiteren van de feestdagen als de fulltimers. In deze zaak kwam het College tot de conclusie dat met de huidige werkwijze van de werkgever, de werkneemster werd benadeeld in haar vrije uren en dus verboden onderscheid heeft gemaakt op grond van arbeidsduur.

Het jaarurensysteem

Het College kwam in deze zaak met een alternatief werksysteem, waardoor geen of minder onderscheid wordt gemaakt op grond van arbeidsduur. Dit is het jaarurensysteem. Met dit systeem krijgt elke werknemer naar rato van het aantal uren dat de werknemer per week werkt, hetzelfde aantal vrije (feest) dagen. Dit systeem is al in diverse cao’s ingevoerd.

Niet bindend

Het is goed om te weten dat de oordelen van het College voor de Rechten van de Mens niet juridisch bindend zijn zoals een oordeel van de rechter dat wel is. Het College kan niks verplichten. Maar rechters houden in hun vonnissen wel rekening met een dergelijk oordeel van het College. Weet dus dat je als parttimer niet mag worden benadeeld in je vrije uren als een feestdag op je vaste vrije dag valt. Wellicht is het voor werkgevers die daar nog niet mee werken, niet zo’n gek idee om over te gaan op een jaarurensysteem.