Meneer en mevrouw Stomphorst, beide zwakbegaafd, kregen vier kinderen die allemaal uit huis zijn geplaatst op aanbeveling van de Raad voor de Kinderbescherming. Hun jongste dochter heeft op twaalf plekken gewoond: pleeggezinnen, gastgezinnen, crisisgezinnen en kindertehuizen. Ook is ze depressief. Er valt niet te zeggen of deze depressie veroorzaakt is door haar thuissituatie, maar het valt ook niet uit te sluiten dat het er iets mee van doen heeft. Het echtpaar geeft hun kinderwens niet op en zegt dat ze ‘net zo lang doorgaan tot we er eentje mogen houden’.

Sinds 2020 kan een rechter anticonceptie verplichten op grond van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). Vorig jaar heeft de Rotterdamse rechtbank voor het eerst een vrouw verplicht tot het gebruik van anticonceptie. De vrouw had een schizo-affectieve stoornis en had al vier kinderen, die alle vier uit huis zijn geplaatst. Bij vijf andere vrouwen met ernstige psychiatrische problemen hebben rechters in drie andere arrondissementen het afgelopen jaar ook verplichte anticonceptie opgelegd. De Wvggz is er om mensen met ernstige psychiatrische problemen die een gevaar vormen voor zichzelf en/of anderen verplicht op te nemen in een instelling of om verplicht medicatie toe te dienen. Een Officier van Justitie (OvJ) kan een zorgmachtiging aanvragen die al dan niet wordt toegewezen door de rechter. Bij toewijzing kan er langs die weg ook een zorgmachtiging tot verplichte anticonceptie door de rechter worden opgelegd. De verplichte anticonceptie-maatregel geschiedt in de vorm van een prikpil, die eens in de drie maanden moet worden gezet.

De verplichte anticonceptie-maatregel is er om het (nog niet verwekte) kind te beschermen tegen falende ouders: verslaafde of zwakbegaafde ouders kunnen vaak niet voor hun kind zorgen en kunnen soms zelfs een gevaar zijn voor hun nog ongeboren kind. Ook is de maatregel ervoor de kwetsbare moeder. Denk dan aan de schrijnende gevallen waar na de geboorte het kind direct bij de moeder wordt weggehaald, met mogelijk ernstige psychische gevolgen voor beiden. Om dit leed bij moeder en kind te voorkomen, zou het volgens de wet beter zijn als het kind niet geboren wordt.

De wet is controversieel, het schendt namelijk het recht op vrije voortplanting en onaantastbaarheid van het lichaam zoals is opgenomen in art. art. 8 lid 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en art. 11 van de Grondwet. Zou het in het geval van het echtpaar Stomphorst wenselijker zijn met het oog op het geluk van het kind dat mevrouw Stomphorst verplicht wordt tot het gebruik van anticonceptie? Vier kinderen zijn al uit huis geplaatst en bij een vijfde zal dit ook gebeuren. Heeft hun nog niet verwekte kind recht om niet geboren te worden? Of gaat de verplichte anticonceptie, die een mensenrecht en grondrecht schendt, alle perken te buiten? Of hun vier kinderen liever niet geboren hadden willen worden, is een vraag die ze zelf onmogelijk kunnen beantwoorden. Maar twee van de vier zegt dat ze zelf nooit aan kinderen zullen beginnen wegens hun eigen moeizame jeugd.