Het onderwerp ‘langstudeerboete’ staat opnieuw op de politieke agenda. De regering heeft nieuwe plannen aangekondigd om studenten te ontmoedigen langer dan de oorspronkelijke duur van hun studie te doen. Dit heeft tot veel discussie geleid binnen de onderwijswereld en onder studenten. In deze blog bespreken we wat deze nieuwe voorstellen inhouden en wat de mogelijke gevolgen zijn.
Wat is de langstudeerboete?
De langstudeerboete, die eerder in 2012 werd ingevoerd en later werd afgeschaft, is een financiële prikkel voor studenten om hun studie binnen een bepaalde periode af te ronden. Studenten die meer tijd nemen dan de standaardstudieduur (plus een marge van één jaar) kregen destijds een extra heffing van €3.000 opgelegd. De nieuwe plannen voor een vergelijkbare maatregel wekken de indruk dat de regering de druk wil verhogen om het hoger onderwijs efficiënter te maken.
De nieuwe plannen in detail
Volgens de voorgestelde plannen zou er een aangepast systeem komen waarin studenten die langer studeren dan de vastgestelde termijn een boete krijgen opgelegd. Hoewel exacte cijfers nog niet zijn vastgesteld, is de verwachting dat het nieuwe boetebedrag vergelijkbaar kan zijn met het eerdere bedrag van €3000, of zelfs hoger. Het doel van deze maatregel is om studievertraging tegen te gaan en de druk op het onderwijsbudget te verminderen. Studenten die een 4-jarige hbo-opleiding volgen mogen hier dus 5 jaar over doen, studenten die een 3-jarige WO-opleiding doen krijgen voor de afronding 4 jaar. Wanneer een HBO student aan een 6de jaar (van de bachelor) begint, of een WO-student aan een 5de jaar (van de bachelor) dan krijgen zij volgens deze nieuwe plannen dus te kampen met de langstudeerboete. Maar hoe zit dat dan met studenten die niet per se ‘lui’ zijn, maar een gegronde reden hebben om langer over een studie te doen? Momenteel overwegen beleidsmakers of er eventuele uitzonderingen kunnen worden opgenomen in de uiteindelijke wet- en regelgeving, voor studenten met bijzondere omstandigheden, zoals chronische ziekte of mantelzorgverplichtingen. Deze uitzonderingen zouden moeten voorkomen dat kwetsbare groepen onevenredig hard worden getroffen.
Impact op studenten
Critici van de langstudeerboete wijzen op de nadelige effecten die het kan hebben op de toegankelijkheid van het onderwijs. Studenten met een bijbaan om hun studie te bekostigen, of zij die aan bestuurs- of vrijwilligerswerk doen, lopen een groter risico om te worden getroffen door deze maatregel. Dit zou kunnen leiden tot hogere stressniveaus en minder deelname aan extra curriculaire activiteiten die juist van grote waarde zijn voor de persoonlijke ontwikkeling. Ook studenten zelf zijn het niet eens met dit nieuwe voorstel. Er zijn al meerdere malen protesten geweest waar de studenten duidelijk maken de langstudeerboete 2.0 niet zien zitten. Voorstanders stellen echter dat het systeem studenten stimuleert om efficiënter te studeren en daarmee de doorstroom binnen het hoger onderwijs verbetert. Zij stellen ook dat het krijgen van een extra jaar voldoende ruimte biedt voor eventueel vrijwilligerswerk, een bestuursjaar of een stage.
Wat betekent dit voor jou?
Als jij momenteel studeert of binnenkort aan een studie begint, is het belangrijk om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rondom de langstudeerboete. Zorg daarom zeker dat je het nieuws rondom deze boete in de gaten houdt, wie weet is het van belang voor eventuele keuzes binnen jouw studieloopbaan.